پمپ آب وسیله ای مکانیکی است که برای انتقال و جابجایی سیالات مختلف استفاده می شود. این دستگاه با بالا بردن فشار، مایعات را با افزایش هد به ارتفاعات بالاتر و گاهی به ارتفاعات پایین مانند مخزن یا استخر هدایت می کند. پمپ ها کاربردهای فراوان و متفاوتی در انواع صنایع دارند.
پمپ آب در انواع و اندازه های مختلف به صورت دستی یا با استفاده از موتور درون سوز، نیروی برق و نیروی باد کار می کنند. به پمپ های بسیار کوچک در سایزهای میکروسکوپی در مشاغل پزشکی استفاده می شود و پمپ های بزرگ مناسب برای مصارف صنعتی هستند.
پمپ از طریق یک محرک مکانیکی بیرونی مانند موتور، انرژی مکانیکی را به مایعی که از آن عبور می کند، انتقال می دهد.
طریقه انتخاب یک پمپ آب مناسب
برای انتخاب یک پمپ آب متناسب با نیاز خودمان، موضوعات مختلفی را باید در نظر بگیریم که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد:
محاسبه فشار مورد نیاز پمپ آب
یکی از فاکتورهاز مهم در انتخاب یک پمپ آب محاسبه فشار مورد نیاز است. اندازه گرفتن سایز درست پمپ تعیین کننده فشار مورد نیاز پمپ می باشد. میزان فشار سه منشا اصلی دارد که عبارتند از:
هد استاتیک: بفاصله عمودی آب است که از سطح مخزن افزایش می‌یابد.
هد اصطکاک یا سایشی: مقاومت و پایداری لوله ها و اتصالات در گردش آب است.
هد فشار: فشار مازادی است که برای کانال ها، بعضی از فیلتر ها و تجهیزات دیگر وارد می شود. لوله های pvc انعطاف پذیر هستند و استفاده از آن ها توصیه می شود.
فشار آب خانگی بین 40 تا 70 psi است. برای کسب اطلاع از فشار مورد احتیاج به مواردی مانند ارتفاع ایجاد شده بین پمپ و بیشترین میزان مصرف، فاصله پمپاژ آب از سمت پمپ به مقصد، وجود و عدم وجود شیرفلکه در زیر پمپ، نوع لوله های به کار برده و سایز آنها از پمپ تا مقصد پایانی، نوع انرژی و منشا آب دارید.
محاسبه هزینه کارکرد
یکی دیگر از نکاتی که هنگام انتخاب یک پمپ آب باید به آن اهمیت داد، محاسبه هزینه کارکرد است. پی بردن به هزینه پمپاژ به هزینه ثابت سالانه، هزینه اولیه و هزینه های کارکرد وابسته است. این هزینه ها به یکدیگر بستگی دارند.
نوع پمپ، سایز پمپ، لوله ها و نوع آب علاوه بر هزینه اولیه بر روی هزینه ثابت نیز موثر است. به عنوان مثال سیستم هایی که دارای لوله کشی طولانی باشند،
هزینه های بیشتری درپی خواهند داشت. برای انتخاب یک پمپ با راندمان بالا باید نکاتی مانند هد مکش مثبت شبکه، فرسایش، اصطکاک، مقدار آب، انعطاف پذیری، هد، فاکتور اقتصادی و منبع قدرت مد نظر قرار داد.
مشخص کردن ویژگی های فیزیکی سیال
یکی از مهمترین نکات هنگام انتخاب پمپ توجه به ویژگی های سیالی است که پمپ قرار است آن را پمپاژ کند. مهم ترین خصوصیات مایع سیال مقدار غلظت یا ویسکوزیته ،دما و مشخصات فیزیکی دیگر سیال می باشد.
مشخص کردن ویژگی های شیمیایی سیال
ویژگی شیمیایی سیال باعث خورندگی پمپ می شود. به عنوان مثال برای پمپاژ اسید و آب به دو پمپ مختلف نیاز دارید. جنس پوسته و پروانه پمپ برای سیالات اسیدی باید مقاوم تر از جنس پمپی باشد که برای پمپاژ آب استفاده می شود.در هنگام خرید پمپ به این نکته مهم توجه داشته باشید.
توجه به مواد جامد داخل سیال
اگر در مایعی که می‌خواهید با استفاده از پمپ پمپاژ کنید، مواد جامد وجود داشت، باید پمپی بخرید که دارای نشت بندهای مقاومت در برابر خورندگی باشد و پروانه مناسبی نیز داشته باشد. مثلا خرید مونو پمپ برای سیال های حاوی مواد جامد مثل گوجه فرنگی و سیب زمینی مناسب است.
توجه به دبی و منحنی مشخصه هد
منحنی مشخصه در کارخانه ها بر طبق هد و دبی پمپاژ شده به وسیله پمپ تهیه می شود. بنابراین هر پمپ دارای یک منحنی مشخصه مخصوص است. هر چقدر دبی پمپ افزایش می یابد، ارتفاع موثر یا هد پمپاژ کم می شود.
توجه به نوع نشت بند پمپ
برای پمپاژ سیالاتی که سمی هستند، به نشت بندهای مکانیکی نیاز است. در هنگام انتخاب پمپ برای سیالات حاوی مواد سمی باید به فکر انتخاب یک مکانیکال سیل مناسب نیز باشید تا از نشت این مواد به بیرون از پمپ جلوگیری شود.
کیفیت مواد اولیه استفاده شده در ساخت پمپ
توجه کیفیت مواد اولیه ای که پمپ با آن ساخته شده است، نکته بسیار مهمی می باشد که در انتخاب پمپ باید لحاظ کنید. از محصولات شرکت هایی خریداری کنید که مشتریان آن ها رضایت کافی از کیفیت پمپ های تولید شده توسط آن شرکت‌ها دارند.
کارکرد پمپ آب چگونه است؟
پمپ آب یکی از وسایل ضروری ساختمان می باشد. این وسیله بیشتر در مناطقی کاربرد دارد که فشار آب در آنجا کم است. اگر تصمیم گرفته اید که یک دستگاه پمپ آب برای ساختمان خود تهیه کنید باید با کارکرد پمپ به طور کامل آشنا شوید.
همانطور که در بخش قبلی نیز ذکر کردیم پمپ وظیفه دارد که نیروی برق را تبدیل به نیروی محرک کند. سپس نیروی محرک را به سیالی که از پمپ در حال عبور است، انتقال دهد. این نیرو باعث افزایش فشار و عبور سریع مایع می‌شود.
انرژی مکانیکی پمپ توسط الکتروموتور تامین می شود. با ورود مایع سیال به داخل محفظه پمپ، پره ها یا پروانه های پمپ می چرخند. با چرخیدن پروانه ها انرژی محرک سیال نیز افزایش می یابد و با فشار و قدرت بیشتری جریان پیدا می کند.
چند نوع پمپ آب داریم؟
در این قسمت از مطلب، شما را با انواع پمپ آب آشنا خواهیم کرد.ابتدا انواع پمپ آب از نظر ساختاری و سپس از نظر کاربرد بررسی خواهند شد:
پمپ دینامیکی
در پمپ های دینامیکی انرژی الکتریکی تبدیل به انرژی مکانیکی می شود و این انرژی فشار آب را افزایش می دهد. این نوع پمپ ها به طور مداوم و دائمی در حال کار کردن هستند و بیشتر از پمپ های دیگر مورد استفاده قرار می گیرند. پمپ های دینامیکی دارای دو نوع خطی و سانتریفیوژی یا گریز از مرکز هستند. پمپ خطی مایعات و آب را در همان راستایی که به پمپ وارد شده اند، از خود خارج می کند.
بیشترین کاربرد پمپ های خطی در کشاورزی است و برای جابه‌جایی آب از رودخانه به زمین های کشاورزی استفاده می شود. یک پروانه گردان به منظور بالا بردن فشار پمپ های گریز از مرکز یا سانتریفیوژ تعبیه شده است که باعث می‌شود که آب با سرعت زیاد به سیستم لوله کشی وارد شود.
پمپ های سانتریفیوژ یا گریز از مرکز در سیستم های لوله کشی کاربرد بیشتری دارند. همچنین در انتقال آب دریا، در تولید برق، صنایع پتروشیمی، ایجاد جریان آب در آتش نشانی ها، در کارواش ها و در سیستم های تهویه فشار، بخار و هوا نیز استفاده می شوند.
پمپ جابجایی مثبت
عملکرد پمپ جابجایی مثبت برخلاف پمپ سانتریفیوژی است و جریان ایجاد شده در آن دائمی نیست و به طور دوره ای می باشد.
میزان انتقال مایعات نیز در این نوع پمپ کمتر از پمپ های دینامیکی است. مکانسیم پمپ جابجایی مثبت به گونه ای است که در صورت کم بودن جریان آب و مایعات فشار را زیاد کند و مایعات با یک فشار ثابت در مسیر منتقل شوند.
کار کردن با پمپ های دینامیکی به خصوص پمپ سانتریفیوژ بسیار راحت تر از پمپ های جابجایی مثبت است. به همین دلیل طرفداران بیشتری دارد. از پمپ های جابجایی مثبت برای جابجایی لجن، روغن، خمیر و به طور کلی سیالاتی که دارای ویسکوزیته بالا هستند، استفاده می کنند.
این نوع پمپ نیز دارای دو نوع روتاری و رفت و برگشتی است. انرژی مورد نیاز نوع رفت و برگشتی به وسیله یک پیستون تولید می شود. این پیستون توسط نیروی مکش مایعات را به داخل کشیده و به بیرون پمپاژ می نماید.
انواع پمپ بر اساس نوع کاربرد
برای انتقال آب به تمام واحدهای ساختمان های مسکونی از پمپ های خانگی استفاده می شود. این پمپ ها آب چاه یا مخزن را به قسمت های مختلف ساختمان پمپاژ می کنند. پمپ های خانگی برای سیستم های آبیاری اتوماتیک و آبیاری باغ ها نیز کاربرد دارند.
جنس بدنه پمپ خانگی از برنز، چدن یا استیل است. جنس پروانه هم معمولا از برنج می باشد. اندازه و نوع پمپ خانگی نیز به تعداد طبقات و واحدهای ساختمان بستگی دارد. در ادامه به معرفی انواع مختلف پمپ خانگی میپردازیم.
پمپ آب پنتاکس
پنتاکس یکی از برندهای خارجی معروف و معتبر که متعلق به کشور ایتالیا است و در تولید پمپ آب خانگی از به روزترین تکنولوژی دنیا استفاده می کند. این پمپ برخلاف اندازه کوچکی که دارد، دارای عمر بالا و قدرت بسیار زیادی است.
پمپ آب خانگی دارای مخزن انبساط
با توجه به شرایط ساختمان گاهی اوقات لازم است که پمپ آب خانگی که نصب می کنید دارای مخزن انبساط باشد. این مخزن انبساط در داخل خود مقداری آب پر فشار نگهداری می کند. هنگامی که پمپ روشن است در داخل مخزن انبساط هوای پرفشار ایجاد می شود. این هوا باعث افزایش فشار آب در داخل لوله ها می شود.
استفاده از پمپ خانگی دارای مخزن انبساط باعث کم شدن مصرف برق و همچنین کاهش استهلاک پمپ می شود. در هنگام تهیه مخزن انبساط باید قدرت پمپ را در نظر بگیرید. زیرا اگر مخزن متناسب با قدرت پمپ نباشد، در زمان کار کردن ترک میخورد.
در هنگام خرید پمپ خانگی به میزان مصرف انرژی، بهره وری، میزان سر و صدا و قدرت پمپ توجه داشته باشید. پمپ های خانگی از لحاظ میزان قدرت به چهار دسته تقسیم می شوند:
پمپ های خانگی با قدرت نیم اسب بخار بیشتر مخصوص ظرفیت های پایین هستند. اندازه کوچک و سر و صدای کمی دارد. قیمت آن نیز نسبتا پایین تر از انواع دیگر است.
پمپ های خانگی یک اسب بخار به سه دسته جتی، بشقابی و دو پروانه تقسیم شده اند. پمپ یک اسب بخار جتی توسط سیستم مکش آب به طور یکنواخت و آرام آب را پمپاژ می نماید. پمپ یک اسب بخار بشقابی بیشتر مناسب استفاده در ساختمان های مسکونی سه طبقه هستند.
پمپ های یک اسب بخار دو پروانه نیز برای ساختمان مسکونی چهار طبقه، پنج طبقه و هشت طبقه با واحدهای 75 متری مناسب است. البته در صنعت کشاورزی نیز کاربرد دارد. سرو صدا و قیمت پمپ های یک اسب بخار دو پروانه از انواع دیگر بیشتر است.
پمپ های خانگی یک و نیم اسب بخار برای ساختمان های پنج طبقه ای که متراژ هر واحد آن حدودا از 100 متر مربع بیشتر نیست، مورد استفاده قرار می گیرند.
از پمپ های خانگی دو اسب بخار نیز معمولا در ساختمان های مسکونی پنج طبقه دارای چهارده واحد و متراژ 100 متری استفاده می کنند.
انواع دیگر پمپ آب
پمپ های آب فقط برای مصارف صنعتی و خانگی تولید نشده‌اند. در خیلی از مواقع حتما با اسامی دیگری از انواع پمپ روبرو خواهید شد. در این بخش توضیح مختصری راجع به پمپ های لجن کش، کف کش، پمپ آب طبقاتی، پمپ شناور، پمپ کارواش، پمپ آب کولر و پمپ آب تاسیساتی خواهیم داد.
پمپ لجن کش برای خارج کردن لجن از چاه به سمت بیرون استفاده می شود. در صنایع ساختمانی نیز برای بیرون کشیدن فاضلاب کاربرد دارد. پمپ کف کش نیز تقریبا عملکردی مشابه پمپ لجن کش دارد با این تفاوت که برای منتقل کردن آب استخرها، مخزن ها و حوضچه ها به کار برده می شود.
پمپ آب طبقاتی دارای دونوع عمودی و افقی می باشد و بیشتری در مصارف صنعتی به خصوص کشاورزی کاربرد دارد.
پمپ آب شناور برای بیرون کشیدن مایعات از داخل چاه های بسیار عمیق استفاده می شود. پمپ کارواش همانطور که از نامش پیداست برای شستشوی ماشین ها مورد استفاده قرار می گیرد. فشار آب این نوع پمپ ها بسیار زیاد است.
پمپ آب کولر نیز در کولرهای آبی به منظور پمپاژ آب استفاده شده است. پمپ آب تاسیساتی در ساختمان های صنعتی و اداری کاربرد دارد.
